Léiríonn an cás cúirte agus an scéal ar fad atá ag teacht amach as an Chipir le cúpla seachtain anuas nach bhfuil mórán athraithe go dlíthiúil agus go bhfuil an tseanmheon gránna céanna fós i réim i leith ban ar an oileán. 

Chuaigh an bean óg seo go dtí na póilíní in Ayia Napa le linn an tsamhraidh ag rá go ndearna dhá fhear déag éigniú droinge uirthi. 

Chaith an bhean uaireanta an chloig ag freagairt ceisteanna leis na póilíní agus ar dheireadh, faoi bhrú ó na póilíní céanna, dúirt sí gur chum sí an scéal ar fad. Cuireadh sa phríosún í dá bharr sin agus d’imigh na fir ar fad abhaile go dtí an Iosrael. 

Chaith an bhean Shasanach na míonna sa phríosún agus fios maith aici go bhféadadh na húdaráis sa Chipir pionós príosúin bliana agus fíneáil suas le €1,708 a ghearradh uirthi. Le linn na hama sin, ligeadh amach as an bpriosún í ach ní raibh cead aici dul abhaile; bhí uirthi fánach sa Chipir. 

Cúig mhí i ndiaidh na heachta, tugadh os comhair na cúirte í agus  gearradh pionós príosúin ceithre mhí uirthi. Cuireadh siar é ar feadh trí bliana ar dheireadh agus dúradh léi go raibh cead aici dul abhaile; nach deas sin. 

Tá sí ag dul abhaile le fadhbanna meabhairshláinte agus chaill sí amach ar tús cúrsa ollscoile a raibh sí le freastail air. 

Ní sheasann an scéal seo leis féin, ná baol air. Tá dráma ar Netflix faoi láthair darbh ainm Unbelievable.

Dráma bunaithe ar ionsaí a tharla sna Stáit Aontaithe i 2009. Chuaigh Marie Adler go dtí na póilíní le scéal éignithe agus i ndiaidh uaireanta an chloig ag freagairt ceisteanna dúirt sí nach raibh sí 100% cinnte a thuilleadh ar tharla an t-ionsaí. 

Thóg an stát Marie os comhair na cúirte agus bhí uirthi pionós a íoc as am na bpóilíní agus an stáit a chur amú. 

San fhíorshaol, agus sa dráma cúpla bliain i ndiaidh sin, tagann beirt chigire ar scéal an-cosúil le scéal Marie agus ar deireadh tagtar ar fhianaise go ndearnadh ionsaí ar Mharie agus gabhann an stát leithscéal léi.

Is iontach an rud é go bhfuil muid ag caint ar na heachtraí seo. Ach is léir go bhfuil muid ar fad ag éirí braon den chaint amháin. Tháinig an grúpa Network Against Violence Against Women le chéile le mná na hIosrael sa Chipir agus bhí agóid mhór acu taobh amuigh den teach cúirte. Maith iad! 

Tá roinnt den tuairim gur chóir baghcat a dhéanamh ar an Chipir ó thaobh na turasóireachta de, go dtí go bhfeabhsaíonn an córas “dlí agus cirt” acu.

Maith iad na daoine ar fad a sheasann i gcoinne ionsaithe uafásacha a tharlaíonn do dhaoine agus iad ag labhairt leis na póilíní mar gheall ar ionsaithe gnéis.

Nár tharla go leor dó anseo in Éirinn freisin? 

Ní gá ach smaoineamh ar an “Rugby Rape Trial” agus an cás cúirte i gCorcaigh nuair a úsáideadh fobhríste na mban mar fhianaise ina coinne, ag rá go raibh sí sa tóir ar rud éigin toisc go raibh thong á caitheamh aici. 

Léiríonn tráchtanna leithéidí Paddy Holohan go bhfuil meon contúirteach aineolach i leith ionsaithe gnéis coitianta go leor sa tír seo fós.

Ina phodchraoladh, maíonn Holohan, ar comhairleoir de chuid Shinn Féin é, go mbíonn mná agus cailíní óga ag bagairt fear le bréagchúisimh éignithe le dúmhál a chur orthu.

Cuireadh Holohan ar fhionraí de bharr an ráitis sin ach is fiú cuimhniú nach bhfuil fianaise ar bith leis. A mhalairt ar fad atá fíor.

De réir na bhfíricí ní fhaightear ach idir 2-6% de chúisimh éignithe sa tír seo a bheith gan bhunús agus cuirtear cásanna nach raibh na Gardaí ábalta go leor fianaise a bhailiú san áireamh leo sin.

Fíric i bhfad níos tromchúisí is ea an bhunfhíric nach dtéann ach níos lú n á 32% d’íospartaigh éignithe go dtí na Gardaí.

Léiríonn stáidéar de chuid an Ghréasá i n Éigeandála um Éigniú in 2015 go mbíonn an imní nach gcreidfí iad ar na cúiseanna is mó a chuireann bac ar na  híospartaigh a scéalta a insint

Tá na scéalta seo ar fad nasctha le chéile agus ní féidir neamhaird a dhéanamh dóibh a thuilleadh. Caithfidh muid seasamh le chéile, tacú le híospartaigh, agus athrú suntusach a éileamh de ghuth ard láidir.

Tá Theophilus Ndlovu, nó “Touché” mar b’fhearr aithne air le hordú díbeartha a fháil a cuirfidh an ruaig air Éire a fhágáil.

Tá cónaí air i gCathair na Gaillimhe le trí bhliain go leith anuas in ionad solathar díreach. Ón am ar tháinig sé anseo, tá curtha go mór aige le ceol, cultúr agus saol na cathrach.

Tá baint lárnach aige le Atmos Collective, dream atá le ceardlanna a reachtáil sa chathair mar chuid de Gaillimh 2020. Ní féidir le Theo a bheith bainteach leis, dár ndóigh, muna féidir leis fanacht anseo.

Iarrfaimid ar ár leantóirí agus ar dhuine ar bith eile an achainí thíos a shíniú le cabhrú le Theo fanacht sa tír.

Freisin, beidh imeacht ar siúl ar an Déardaoin 23 Eanáir sa Róisín Dubh le hairgead a bhailiú le cabhrú leis ó thaobh costais dlí de agus tá tuilleadh eolais faoi sin ar an leathanach Melting Pot Luck agus Open Mic Night at the Róisín Dubh.

Anuas air sin, is féidir leat do thacaíocht a léiriú leis an Taoiseach agus an Aire Charle Flanagan trí ríomhphost a sheoladh chucu ag charles.flanagan@oir.ie agus leo.varadkar@oir.ie.

Tá achainí gur féidir síniú anseo chomh maith.

Ba mhór an cabhair é sin ar fad!

Seo baile Theo. Cén fáth go gcaithfidh sé fágáil agus é i ndiaidh cur go mór leis an saol i nGaillimh ó bhog sé anseo?

Bhí cúpla seachtain chrua ag an Taoiseach Leo Varadkar agus an tAire Cirt Charlie Flanagan bocht. Ó d’fhógair siad go ndéanfar comóradh ar Chonstáblacht Ríoga na hÉireann, Póilíní Chathair Átha Cliath, agus na Dúchrónaigh, d’iompaigh sciar maith de phobal na hÉireann ina gcoinne.

Labhair maoir chathrach, comhairleoirí chontae, páirtithe polaitiúla, ceardchumainn agus an ghnáthdhuine amach mar gheall ar an maslú seo. Tá an chuma ar an scéal anois go bhfuil olltoghchán ar na bacáin agus go mbeidh an fhrithfhreagairt fheargach seo ón bpobal ar an gceist seo mar chuid lárnach de sin.

Bhí an t-athbhreithniúchas i ndiaidh dul rófhada. Is féidir bunús an scéal seo maidir leis an athbhreithniúchas in Éirinn le blianta beaga anuas a fheiceáil i gcuairt Bhanríon Shasana sa mbliain 2011. Nó, go deimhin, d’fhéadfaimis dul siar chomh fada leis an gcluiche rugbaí idir Éire agus Sasana i bPáirc an Chrócaigh sa mbliain 2007.

Sa dá chás, rinneadh iarracht normalú a dhéanamh ar an ngaol idir Éire agus Sasana. Is é sin le rá, go ndéanfar dearmad ar an eilifint sa seomra. Ligfí i ndearmad go raibh forghabháil fós á déanamh ag Sasana ar na Sé Chontae ó thuaidh.

Mar chuid den dioscúrsa seo, agus mar aon le seifteanna na n-athbhreithniúchóirí frith-phoblachtacha ag dul i bhfad siar, tosaíodh ar lúbadh níos déine a dhéanamh ar stair na hÉireann san fhichiú haois.

Cuireadh an polasaí seo i bhfeidhm ach go háirithe le linn de “deich mbliana na gcuimhneachán”, tréimhse a thosaigh i 2013 agus a mhairfidh go dtí 2023. Dúradh ar dtús gur chóir ómós a léiriú do na hÉireannaigh a throid ar son impireacht na Breataine sa Chéad Chogadh Domhanda.

Ina dhiaidh sin, rinneadh comóradh ar saighdiúirí na himpireachta céanna a chur Éirí Amach 1916 faoi chois. Dúradh go rabhamar “aibí” as seo a dhéanamh. D’éirigh le rialtas Fhine Gael ag an am an scéal a cheilt rud beag i measc chomóradh mhóir an stáit ar na hÓglaigh agus na comóradh éagsúla pobail a bhí ar bun.

Céard a d’athraigh an babhta seo agus iarracht á dhéanamh acu an RIC agus na Dúchrónaigh a chomóradh? Cúpla rud, ar a laghad.

Ar an gcéad dul síos, bhí dlisteanacht de shaghas éigin ag rialtas na Léinte Gorma i 2016. Toghadh iad arís i ndiaidh cúig bliana dóibh a bheith ag cur an mhilleáin ar Fhianna Fáil agus an ghéarchéim eacnamaíochta as na polasaithe nualiobrálacha uilig a bhí á gcur i bhfeidhm acu. Chomh maith leis sin, díríodh go leor feirge an tráth sin ar na fealltóirí i bPáirtí an Lucht Oibre.

Anois tá Fine Gael i rialtas mionlach ina n-aonar. Tá beagnach ceithre bliana caite acu, i lár “borradh eacnamaíochta”, le polasaithe a chur i bhfeidhm a leigheasfadh géirchéimeanna na gcóras tithíochta agus sláinte.

Is níos measa atá cúrsaí éirithe agus, lena chois sin, tagann scannal i ndiaidh scannail chun solais maidir le caimiléireacht árachais nó caiteachais i measc an pháirtí. Tá sciar maith den phobal dubh dóite d’Fhine Gael agus sotal a gceannairí.

Mar sin féin, tá cúrsaí stairiúla, cuimhne agus béaloidis ag baint le freasúracht an phobail i leith na Dúchrónaigh chomh maith. Tá cuimhne ag daoine i gceantair éagsúla ar na coireanna cogaidh a rinne na Dúchrónaigh le linn chogadh 1919-21. Bíodh sin ar a gcuid muintir féin nó ar bhailte, amhail Baile Brigín, agus cathracha ar nós Corcaigh, a dódh chun talaimh.

Tuigtear don phobal gur fórsa sceimhlitheoireachta a bhí sna Dúchrónaigh agus gur chuid den RIC a bhí iontu. Anuas ar sin, tuigtear gur ghlac an RIC féin páirt i gcuid mhaith den sceimhlitheoireacht chéanna, ainneoin iarrachtaí Flanagan an dallamullóg a chuir orainn trí ghnáth-fhórsa póilíneachta a ghlaoch orthu.

De bharr na cumhachta a bhfuil ag an bhfocal “Tan”, ligeadh i ndearmad, rud beag, na coireanna ina raibh an RIC páirteach le linn an naoú haois déag. Chuireadar Cogadh na nDeachúna faoi chois sna 1830í agus rinneadar díbirt ar tionóntaí as a gcuid tailte le linn an Drochshaoil sna 1840í.

Sna 1880í scaoil an fórsa a ngunnaí ar léirsitheoirí le linn Chogadh na Talún. Maidir le Póilíní Chathair Átha Cliath, is iadsan a bhris léirsiú na n-oibrithe ar Dhomhnach na Fola le linn Fhrithdhúnadh 1913, inar maraíodh beirt, agus inar gortaíodh na céadta.

Ainneoin iarrachtaí na bunaíochta an t-ábhar seo a dhéanamh “casta” agus “coimpléascach”, tá droim láimhe tugtha ag muintir na hÉireann don athbhreithniúchas gan srian ar dheireadh thiar thall. Agus is maith an rud é sin.

Is gá an comóradh seo a chur ar ceal go hiomlán anois.

Gné nádúrtha d’éiceachóras na hAstráile is ea an fhalscaí. Tá plandaí ann, mar shampla, nach bpéacann ach i dteas tine. Cén fáth, mar sin, a bhfuil falscaithe na bliana seo ina loscadh gan fasach?

De réir cosúlachtaí, meascán de chúinsí is cúis leis, ach ní féidir neamhaird a dhéanamh de ról an athraithe aeráide ar an ghéarchéim. 

Tá an Astráil buailte ag triomach den tríú bliain as a chéile, rud nár tharla riamh ó tosaíodh ar chuntas a choinneáil. Ina theannta sin, tá meánteocht na hAstráile ardaithe níos mó ná 1°C ó 1910.

D’ainneoin seo, deir Príomh-Aire Scott Morrison nach bhfuil sé sásta spleáchas na hAstráile ar mhianadóireacht guail a laghdú, ag maíomh go gcaillfí na míllte postanna dá ndéanfaí sin. Ar ndóigh, tá an Astráil ar cheann de na táirgeoirí guail is mó ar domhain. 

Cháin an OECD polasaithe timpeallachta na hAstráile in Eanáir 2019 toisc nach raibh an tír ag comhlíonadh a ndualgas faoi Chomhaontú Pháras.

Ní raibh aon éifeacht aige seo ar Morrison áfach. Agus é ag labhairt os comhair ionadaithe de chuid an tionscnaimh mianadóireachta i Mí na Samhna 2019, gheall Morrison go dtabharfadh sé reachtaíocht nua isteach a chuirfeadh cosc ar fheachtais bhaghcatála i gcoinne na mianadóireachta.

Is léir gur tábhachtaí an brabús ná an todhchaí do Morrison agus a léithéid. Seanscéal agus meirg air is ea é seo san Astráil, tír atá creachta gan taise ag an choilíneachas ó hionradh na nEorpach i 1788.

Níl aon ionadh ann mar sin go bhfuil baint dhíreach ag an choilíneachas leis na falscaithe. Leis na mílte bliain roimh an ionradh rinne bundúchasaigh na hAstráile na falscaithe a bhainistiú trí mhiontinte a lasadh agus iad ag siúl na tíre. 

Nós bunaithe ar shaineolas a ndúichí ab ea é a chur coisc ar fhalscaithe móra doshrianta.

Chuir díbirt na mbundúchasach stop leis an bhainistiú seo, rud a d’athraigh timpeallacht na tíre ar shlí bhunúsach. Léiríonn foinsí stairiúla gur meascán d’fhéarach agus díthreabh a bhí ann in 1788 san áit a bhfuil na mórchoillte eocalaipe atá trí thine inniú. 

Gan a sheanchaomhnóirí traidisiúnta, tá garraí na hAstráile tiontaithe go fiántas agus tá a thoradh sin á fheiceáil anois againn.

Tá iarrachtaí á ndéanamh le fada sean-nósanna bainistithe tine a chur in úsáid arís san Astráil. Déanann eagraíochtaí bundúchasacha ar nós an Firesticks Alliance agus Maoir Uunguu (dúiche bheo) iarrachtaí na nósanna seo a chuir i bhfeidhm agus tá ag éirí leo in áiteanna. 

Tá timthriall na mórfhalscaithe briste ag na Maoir Uunguu i ndiadh deich mbliana de bhainistiú traidisiúnta i graa (dúiche thraidisiúnta) mhuintir na Wunambal Gambera.

Léiríonn polasaithe Morrison go bhfuil meon santach an choilíneachais beo fós i measc aicme cheannais na hAstráile. Is léir go dteastaíonn athrú suntúsach i mbeartais thimpeallachta na tíre, mar aon le saineolas agus scileanna traidisiúnta na mbundúchasach.

Ní mór dúinn cuimhniú áfach go gcuireann tubaiste na bhfalscaithe seo go mór le tráma na mbundúchasach céanna. Díbríodh as a ndúichí iad agus anois caithfidh siad scriosadh na ndúichí céanna a choimheád.

Ó hionradh na nEorpach, táthar ag caitheadh leis an Astráil mar acmhainn ar féidir úsáid beag beann ar aon iarmhairt. 

Anois, 232 bliain níos moille, is léir go bhfuil athrú suntasach de dhíth, ní hamháin i mbeartas timpeallachta na tíre, ach i bhféintuiscint na ndaoine ann agus a ndearcadh ar an tír féin.