Seo a leanas litir a sheol beirt phríomhoide i gCorcaigh, le tacaíocht Gael-Taca agus Misneach, chuig An Chomhairle Mhúinteoireachta maidir le droch-chaighdeán Gaeilge roinnt mhaith múinteoirí sa stát.

An tUas. Seán McMahon,  

Cathaoirleach,  

An Chomhairle Mhúinteoireachta  

A Sheáin, a chara,  

Táimid ag scríobh chugat, mar ghrúpa eagraíochtaí/scoileanna difriúla, chun a léiriú go bhfuil imní mhór orainn faoi roinnt mhaith mhúinteoirí nua-cháilithe de chuid na tíre seo, faoi mar atá deimhnithe ag an gComhairle Mhúinteoireachta; ach a bhfuil caighdeán íseal ag roinnt mhaith acu sa Ghaeilge.  

Ní inniu ná inné an fhadhb seo nó an laige seo bheith tugtha faoi deara maidir le córas oideachais na hÉireann. Léiríodh an fhadhb seo bheith ann fadó riamh an lá.   

Muna bhfuil múinteoir in ann an Ghaeilge a labhairt is a scríobh go cruinn is go beacht; cén seans atá ag an bpáiste óg?  Is bocht an scéal é go deimhin.   

B’é Príomhchigire na Roinne sin, Harold Hislop, a d’aithin an fhadhb an chéad lá nuair a dúirt sé i 2016 go hoscailte go raibh laigí ollmhóra i múineadh na Gaeilge i mbunscoileanna agus meánscoileanna. 

Baineann an fhadhb seo nó an gearán atá againn leis an nGaeilge. Bíodh is go bhfuil COGG ann agus cúpla rud fónta ann le tamall de bhliantaibh .i. an cúrsa nua B.Oid (le Gaeilge) i gColáiste na hOllscoile Corcaigh; mar sin féin is bocht an scéal é go bhfuil orainn mar scátheagraíocht dul i ngleic leis seo.    

Tar éis dúinn a bheith ag caint le príomhoidí timpeall na tíre, i nGaelscoileannago háirithe, deir siad linn nach féidir leo teacht ar mhúinteoirí; atá díreach críochnaithe sna Coláistí Oiliúna éagsúla; agus dóthain Gaeilge acu chun bheith ag múineadh sna scoileanna sin.    

Ní tharlódh a leithéid in aon tír eile ar domhan; is ábhar náire é. Más múinteoir thú, i scoil náisiúnta, ba cheart go mbeifeá ábalta do theanga náisiúnta.i.an Ghaeilge a labhairt agus a mhúineadh.   

Ní amháin sin ach ba cheart go mbeadh an múinteoir in ann Gaeilge agus grá don Ghaeilge a mhúineadh do na páistí óga.  Mol an óige mar déarfá.    

Chomh maith leis sin, tá na múinteoirí seo á gclárú go héasca is gan dua leis an gComhairle Mhúinteoireachta.

Tá an cat as an mála, áfach.  Níl sé seo maith go leor. Is mian linn cur ina choinnibh sa tslí cheart.     

Nuair a rinneamar gearán leis an Roinn Oideachais agus Scileanna faoi na Coláistí Oiliúna agus caighdeán íseal roinnt mhaith de na múinteoirí tar éis dóibh oiliúint a chur orthu mar dhea ar feadh ceithre bliana, ní raibh le clos againne ach bodhaire Uí Laoire.    

Is fiú a rá gur cuireadh oiliúint ghairmiúil a mhair 4 bliana ar an iomlán ar ábhar múinteoirí dá leithéid.  Is mian linn é seo a léiriú.  Níl sé maith go leor. Ceap magaidh atá ann nuair nach bhfuil an múinteoir in ann Gaeilge a labhairt nó sásta í a labhairt gan trácht. 

Ní ionsaí pearsanta é seo, áfach, ar aon mhúinteoir atá sa bhád sin.  Is mian linn an fhadhb seo a léiriú sa tslí cheart go soiléir is go macánta.      

Thug an Roinn le fios is léirigh an Roinn go soiléir gurb í an Chomhairle Mhúinteoireachta atá freagrach as caighdeán na múinteoirí i ndeireadh na dála agus iad ag iarraidh clárúchuige sin; agus mar sin is cuma cén chéim atá acu ón gColáiste Oiliúna féin.    

Dá bhrí sin, is mian linne na ceisteanna seo a leanas a chur ortsa/oraibhse:  

1. Cén fhianaise atá ag an gComhairle Mhúinteoireachta go bhfuil Gaeilge de chaighdeán áirithe ag múinteoirí nua is iad ag dul isteach sa chóras oideachais? An bhfuil aon tslat tomhais ann?  
2. Cén caidreamh atá idir an Chomhairle agus na Coláistí Oiliúna chun a dheimhniú go bhfuil Gaeilge labhartha agus scríofa ag na múinteoirí seo atá díreach tar éis céim a bhaint amach?  
3. An ndearna an Chomhairle aon imscrúdú faoin scrúdú agus faoi leibhéal an scrúdaithe sin sna Coláistí Oiliúna chun a dheimhniú go bhfuil na múinteoirí céanna cáilithe chun Gaeilge a mhúineadh? An bhfuil aon ionchur ag an gComhairle sa phróiseas seo?  
4. Cén freagra a bhí ag an gComhairle Mhúinteoireachta maidir leis an aiseolas ó na cigirí sin agus ar an ráiteas ón bPríomhchigire go raibh laigí ollmhóra i múineadh na Gaeilge i gcóras oideachais na hÉireann?   

Táimid den tuairim gur ag dul in olcas atá an scéal is baolach agus táimid an-bhuartha ar fad faoi thodhchaí na Gaeilge nuair nach bhfuil fiú Gaeilge labhartha ag múinteoirí na linne seo agus iad ag múineadh ranganna timpeall na tíre.

Tá príomhoidí bréan den fhadhb seo a bheith ann bliain i ndiaidh bliana agus táimid ag lorg freagra éigint ón gComhairle. Má tá an Chomhairle freagrach as caighdeán na múinteoirí i ngach réimse eile den chóras oideachais, tá siad freagrach as caighdeán Gaeilge na múinteoirí chomh maith.

Ní mór don Roinn Oideachais beart a dhéanamh de réir a bhriathair.  Ní mór do dhaoine labhairt amach is a rá go mb’fhéidir nár cheart do dhuine dul le múinteoireacht muna bhfuil Gaeilge cuíosach maith ag duine.  Táimid ar thóir aiseolais ón gComhairle. 

Táimid ag súil go mór le cloisteáil uait / uaibh. 

Is sinne le meas,  

Gael-Taca, Corcaigh

Misneach

Adrian Breathnach  (Príomhoide, Gaelscoil Pheig Sayers) 

Íde Ní Dhubhagáin (Príomhoide, Gaelscoil Mhachain)

Seasann Misneach gualainn ar ghualainn le gnáthbhaill Aontas Mhúinteoirí Éireann agus iad ag dul amach ar stailc inniu, Dé Máirt an 4ú Feabhra.

Tá an tAontas ag éileamh íocaíochtaí cothroma do mhúinteoirí ach scálaí páigh a chur ar ais ag na leibhéil a bhí i bhfeidhm roimh an 1ú Eanáir 2011. Beidh baill Misneach ar múinteoirí iad timpeall na tíre ag seasamh lena gcomhghleacaithe ar an líne phicéid.

Naoi mbliana ó shin, i gcroílár na géarchéime eacnamaíocha agus polasaithe déine an rialtais, glacadh isteach scála páigh míchothrom d’iontrálaithe nua.

Ciallaíonn sé seo nach bhfuil múinteoirí a thosaigh sa ghairm ó 2011 i leith ag fáil an tuarastal céanna is atá múinteoirí a thosaigh roimhe sin.

Ní múinteoirí óga amháin atá thíos leis, ach múinteoir ar bith a thosaigh ag obair sa phost ón mbliain sin ar aghaidh. Is cuma cé mhéad blianta d’aois nó de thaithí oibre i ngairm éagsúil atá acu. Is cuma cé mhéad ball clainne atá le cothú acu.

Agus ollthromlach 92% de na vótaí a caitheadh i bhfábhar na stailce, is léir go bhfuil na múinteoirí braon de bheith ag fanacht ar an rialtas ceist an pháigh mhíchothroim a chur ina ceart.

Tá neart múinteoirí ag fanacht anois le naoi mbliana anuas go dtiocfar ar réiteach. Idir an dá linn, tá fás gan srian tagtha ar chostais mhaireáchtála, go háirithe costais tithíochta.

Ní nach ionadh go bhfuil an cinneadh déanta anois acu dul i mbun gníomh dhírigh thionsclaíoch.

Tharais sin, tá an dara cheardchumann múinteoirí is mó sa tír – Cumann na Meánmhúinteoirí, Éire – tar éis treoracha a thabhairt dá bhaill gan aon ranganna a chlúdach dá gcomhghleacaithe AMÉ fad is atá siad amuigh ar stailc, agus tá siad ag cur vóta ar son stailce os comhair a mball féin freisin.

Ní in Éirinn amháin atá an lucht oibre ag baint leasa as an uirlis cogaidh is láidre atá againn – an stailc.

I measc scéalta an duarcais agus an éadóchais a scaiptear sna meáin chumarsáide – faoi ghéarchéim na haeráide agus fás na heite deise – is minic nach dtagann na scéalta faoinár gcumhacht féin mar phobal chun cinn.

Ar ceann díobh sin is ea scéal a tháinig amach ar an 8ú Eanair, san India. Seo tír atá – de réir na scéalta sna nuachtáin – faoi smacht iomlán ag rialtas seicteach, deis-eiteach Narendra Modi, ach inar reáchtáladh an stailc ba mhó i stair an chine daonna le cúpla seachtaine anuas.

Bhí breis is 250 milliúin oibrithe, baill de ceardchumainn uile na tíre, amuigh ar na sráideanna agus iad ag agóid in aghaidh polasaithe déine agus dlíthe ciníocha rialtais Modi.

Tuairiscítear go minic sna Stáit Aontaithe faoi bhagairtí chogaidh agus fás na eite-dheise faoi rialtas Trump, ach tá rabharta radacach stailceanna mhúinteoirí ag tarlú le bliain nó dhó anuas.

Is iad gnáthbhaill na ceardchumainn múinteoireachta, a bhí toillteanach céimeanna níos radacaí a ghlacadh ná mar a bhí maorlathas láraithe a gceardchumann féin, atá ag déanamh dul chun cinn leis na stailceanna sin.

Ar an gcéad ceann acu sin, bhí stailc ollmhór múinteoirí West Virginia i bhFeabhra 2018. Mar chuid den ghníomh sin, dúnadh scoileanna i ngach ceann de 55 contae an stáit.

Cé gur ghlac ceannairí an cheardchumainn le tairiscint bhog an ghobharnóra, dhiúltaigh gnáthbhaill an cearchumainn leis. Lean siad leis an stailc mar thobstailc neamhdleathach go dtí gur ghéill rialtas an stáit dá n-éilimh uile.

Tar éis bhua na n-oibrithe i West Virginia, leathnaigh stailceanna na múinteoirí go Colorado, Kentucky, North Carolina, Arizona agus go gcathair Los Angeles i California. Baineadh arduithe tuarastail chomh mór le 20% amach.

Cé gur ceart eagla agus uafás a bheith orainn go léir faoi íomhánna de cumhacht nua na heite-dheise in áiteanna ar nós Charleston, níor cheart dúinn riamh dearmad a dhéanamh den chumhacht atá againn féin mar lucht oibre.

Léiriú soiléir dúinn ar an méid seo is ea stailceanna na múinteoirí. Dream il-eitneach, radacach den lucht oibre ag streachailt agus ag buachaint i dtroid fhíochmhar, agus uaireanta ag cur i gcoinne dlí, ar son éilimh leathna.

Ní bhaineann na gnímh seo le pá agus coinníollacha oibre amháin, ach leis an gcóras oideachas i gcoitinne agus cearta gach páiste oideachas d’ard-chaighdeán a fháil.

Is cúis iontais é, anuas air seo uilig, go bhfuil seo ag titim amach sna stáit dhearga, croílár na bPoblachtánach i ndeisceart agus in iarthar SAM.

Sa lá atá inniú ann, is gairmeacha amhail múinteoireachta agus, mar atá feicthe againn anseo in Éirinn, banaltrachta, atá lárnach sa streachailt aicmeach.

Earnálacha iad seo a bhaineann le hatáirgeadh seachas táirgiúlacht – an próiséas ina gcuirtear múineadh, cothú agus leigheas ar fhórsaí táirgiúla an gheilleagair ionas go gcoinneofaí an geilleagar sin sa tsiúil. Ina theannta sin, is suntasach go mbíonn níos mó mná ná fir ag obair sna hearnálacha seo.

Thairis aon ní, is earnálacha iad atá riachtanach don gheilleagar uile. Mura dtéann páistí ar scoil, bíonn ar a dtuismitheoirí fanacht sa bhaile chomh maith. Tá cumhacht nach beag ag baint lena leithéid de ghníomh.

Le droch-scéalta ar fud an domhain, is fiú dúinn cuimhneamh ar an gcumhacht atá againn le chéile. Na hoibrithe abú!