Tá feachtas ar bun i nGaillimh faoi láthair le stop a chur le hordú díbeartha atá le teacht do bheirt fhear atá ina gcónaí in ionad soláthar díreach sa chathair le 3 bliana anuas. 

Roimhe sin chuala muid faoin gclann i gCorcaigh a raibh leis an ordú céanna a fháil ach i ndiaidh feachtais mhóir d’éirigh leo stádas cead fanachta a fháil. Níl ansin ach sampla fíorbheag de na daoine atá ag fáil ordaithe díbeartha. Tá 39 ionad soláthar díreach in Éirinn anois. 

Tá an-chuid eile ag fáil na n-ordaithe céanna ach bíonn faitíos orthu scéal mór a dhéanamh as. Ní fheictear dóibh go bhfuil aon bealach thart air agus fágann siad go ciúin agus go hiondúil faoi dhorchadas na hoíche – an t-am a thagann na húdaráis le hiad a dhíbirt as an tír. 

Ag tús Mhí Feabhra d’fhógair an eagraíocht MASI (Movement of Asylum Seekers in Ireland), atá ag obair le teifigh in Éirinn, gur chuala siad faoi bhean ón bPacastáin atá le hordú díbeartha a fháil. Tá an bhean i ndiaidh seacht mbliana a chaitheamh in ionad soláthar díreach. 

Tá na daoine seo i ndiaidh maireachtáil in ionaid olc le coinníollacha uafásacha ar feadh na mblianta agus, go tobann, caithfidh siad an tír a fhágáil. 

Tagann siad go hÉirinn ag lorg saoil níos fearr. Ní hamháin nach bhfaigheann siad sin sna hionaid seo, ach bíonn orthu fanacht ar feadh blianta sula bhfaigheann siad amach an mbeidh cead acu fanacht nó nach mbeidh. 

Ní thagann daoine go tír nua mar theifeach le ham a chaitheamh i ndrochchoinníollacha toisc go bhfuil rogha eile acu. Bíonn orthu ’chuile rud atá ar eolas acu a fhágáil ina ndiaidh; teaghlaigh, páistí, cairde agus eile.

Tá eagraíochtaí cosúil le MASI agus Comhairle Dídeanaithe na hÉireann ann le tacú leis na teifigh i mbealach ginearálta. I nGaillimh tacaíonn an eagraíocht GARN (Líonra Frith-Chiníoch na Gaillimhe) leo agus tá feachtas ar bun le deireadh a chur leis an gcóras soláthar díreach sa stát ina iomláine. Tá tuilleadh eolais faoi sin ar an leathanach Facebook Say No to Direct Provision Ireland.

Tá na heagraíochtaí seo ag déanamh sárobair, ach ní leor é! Taispeánann cás an teaghlaigh i gCorcaigh go bhfuil gá le tacaíocht an phobail le cinnte a dhéanamh de go gcuirtear stop le hordaithe díbeartha. 

Is léir ón scéal sin gur chuir an phoiblíocht brú ar an aire rialtais agus gurb é sin an fáth, nó ceann acu, gur bheartaigh sé cead fanachta a thabhairt don teaghlach seisir sin, ceathrar mac agus beirt thuismitheoirí.

Poiblíocht an rud is mó atá ag teastáil ó Theo agus ó Mdu i nGaillimh faoi láthair, poiblíocht agus brú a chur ar na hairí rialtais – nuair a thagann siad i gcumhacht. Caithfimid cinnte a dhéanamh de nach mbeidh muid ag rá amach anseo gurb iad na hionaid soláthar díreach Neachtlanna Maighdilíneacha na linne seo.

Is dócha gur chúis iontais d’achan dhuine iad torthaí an toghcháin, Sinn Féin san áireamh. Níor sheas ach 42 iarrthóirí don pháirtí, a bhuaigh 37 suíochán sa 33ú Dáil. Mar chomparáid, sheas 84 iarrthóir faoi bhrat Fhianna Fáil, a bhfuil 38 suíochán acu ann nuair a chuirtear suíochán neamhiomaidh an Chinn Comhairle san áireamh.

Ní léir cén sórt rialtais a bheas againn go fóill, is é sin muna ngairtear toghchán eile. Agus Fine Gael ag seasamh siar ón mhargaíocht pholaitiúil áfach, ba dheacair a chreidbheáil nach mbeidh ról lárnach ag Sinn Féin i gcibé rialtas a thiocfas chun cinn.

Tá neamhghníomhaíocht Fhine Gael i leith na Gaeilge cáinte go forleathan. Dúirt Catherine Connolly, atofa mar Theachta Dála i nGaillimh Thiar, gur gá don chéad rialtas eile an ghéarchéim shóiléir sa Ghaeltacht a aithint.

Tá Seán Kyne, an tIar-Aire Stáit don Ghaeltacht, i ndiaidh a shuíochán féin a chailliúint sa Dáilcheantar chéanna. Agus is maith an rud é sin. Shéan Kyne go raibh géarchéim ann sa Ghaeltacht ar chor ar bith. Bhí agóid ag Misneach lasmuigh dá oifig i gCathair na Gaillimhe anuraidh mar gheall ar an neamart sin.

Ach ar bhua don Ghaeilge é bua seo Shinn Féin?

Bhí Misneach i láthair nuair a seoladh polasaí Gaeilge Shinn Féin in 2018. I measc beartais láidre eile, tá maíte ag an pháirtí go ndéanfaidh siad athbhreithniú ar an Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge, go gcuirfear níos mó maoinithe ar fáil chun an straitéis a chur i ngníomh, agus go dtreiseofar ról maoirseachta an Choimisinéara Teanga air.

Ar ndóigh, i ndiaidh blianta neamhairde, chuirfeadh pobal na Gaeltachta agus na Gaeilge fáilte roimh aon pholasaí nua forchéimnitheach i leith na teanga.

Mar a gcéanna le muintir na hÉireann ina iomláine, tá muid braon d’easpa gníomhaíochta Fhine Gael agus Fhianna Fáil ní hamháin i leith na Gaeltachta ach i leith na ngéarchéimeanna títhíochta, sláinte, agus aeráide chomh maith.

Agus an rogha againn idir athrú agus fanacht mar atá, roghnaigh an stát an t-athrú.

Bíodh sin mar atá, níl i mbeartais Shinn Féin i ndáiríre ach cur chuige “ciallmhar”. Ach i ndiaidh blianta de rialtais a chur le, seachas i gcoinne, mórfhadhbanna na tíre, bíonn cuma thar a bheith radacach ar an chiall.

Is cosúil gur shíl lucht an rachmais amhlaidh fosta. Fiú roimh an toghchán foilsíodh ailt in Éirinn agus go hidirnáisiúnta a thug rabhadh d’infheisteoirí nach mbeadh an luach céanna ag fiacha na hÉireann faoi rialtas Shinn Féin dóibh agus a bhí faoi stiúr Fhine Gael.

Is é sin, gur baol nach ar mhaithe leis an bhrabús amháin a rialófaí Éire dá mbeadh páirtí eile i gceannas uirthi.

Bhí bagairt indíreach le brath sna hailt chéanna. Dúradh amhlaidh faoin Ghréig sula dtáinig Syriza chun cumhachta ann, tráth a bhfaca muid uilig an caipitleachas á chosaint féin beag beann ar thoil dhaonlathach, ná leas, na cosmhuintire.

Agus na seanbhagairtí doiléire céanna faoin stocmhargadh agus infheistíocht dhíreach eachtrach á bhfógairt arís ag na meáin, ní mór dúinn a chuimhniú nach féidir linn brath ar an pholaitíocht pharlaiminteach amháin chun athruithe móra a bhaint amach. 

Cé go mbeadh polasaithe Shinn Féin i bhfad ní b’fhearr don ghnáthdhuine ná cúig mbliana eile d’Fhine Gael ná d’Fhianna Fáil, is é ceacht na Gréige ná nach dtiocfaidh an t-athrú suntasach atá uainn ón bharr anuas.

Ón bhun aníos amháin a thiocfas sé.

Mar sin, bímis eagraithe, bímis glórach, agus bímis gníomhach. 

Léirímis dár gcuid teachtaí nua Dála nach nglacfaidh muid le haon philleadh ar an tsean-ré, go bhfuil Éire nua, cothroime uainn. Ag an am chéanna, bímis gníomhach inár bpobail féin, go dtógfaidh muid ar an mheon fhoscailte, fhorásach atá nochta arís ag muintir na hÉireann.

Tá go leor daoine ann a chuirfeas i gcoinne aon dhul chun cinn sa tír seo. Ní raibh sa toghchán ach tús na hoibre.

Seasann Misneach gualainn ar ghualainn le gnáthbhaill Aontas Mhúinteoirí Éireann agus iad ag dul amach ar stailc inniu, Dé Máirt an 4ú Feabhra.

Tá an tAontas ag éileamh íocaíochtaí cothroma do mhúinteoirí ach scálaí páigh a chur ar ais ag na leibhéil a bhí i bhfeidhm roimh an 1ú Eanáir 2011. Beidh baill Misneach ar múinteoirí iad timpeall na tíre ag seasamh lena gcomhghleacaithe ar an líne phicéid.

Naoi mbliana ó shin, i gcroílár na géarchéime eacnamaíocha agus polasaithe déine an rialtais, glacadh isteach scála páigh míchothrom d’iontrálaithe nua.

Ciallaíonn sé seo nach bhfuil múinteoirí a thosaigh sa ghairm ó 2011 i leith ag fáil an tuarastal céanna is atá múinteoirí a thosaigh roimhe sin.

Ní múinteoirí óga amháin atá thíos leis, ach múinteoir ar bith a thosaigh ag obair sa phost ón mbliain sin ar aghaidh. Is cuma cé mhéad blianta d’aois nó de thaithí oibre i ngairm éagsúil atá acu. Is cuma cé mhéad ball clainne atá le cothú acu.

Agus ollthromlach 92% de na vótaí a caitheadh i bhfábhar na stailce, is léir go bhfuil na múinteoirí braon de bheith ag fanacht ar an rialtas ceist an pháigh mhíchothroim a chur ina ceart.

Tá neart múinteoirí ag fanacht anois le naoi mbliana anuas go dtiocfar ar réiteach. Idir an dá linn, tá fás gan srian tagtha ar chostais mhaireáchtála, go háirithe costais tithíochta.

Ní nach ionadh go bhfuil an cinneadh déanta anois acu dul i mbun gníomh dhírigh thionsclaíoch.

Tharais sin, tá an dara cheardchumann múinteoirí is mó sa tír – Cumann na Meánmhúinteoirí, Éire – tar éis treoracha a thabhairt dá bhaill gan aon ranganna a chlúdach dá gcomhghleacaithe AMÉ fad is atá siad amuigh ar stailc, agus tá siad ag cur vóta ar son stailce os comhair a mball féin freisin.

Ní in Éirinn amháin atá an lucht oibre ag baint leasa as an uirlis cogaidh is láidre atá againn – an stailc.

I measc scéalta an duarcais agus an éadóchais a scaiptear sna meáin chumarsáide – faoi ghéarchéim na haeráide agus fás na heite deise – is minic nach dtagann na scéalta faoinár gcumhacht féin mar phobal chun cinn.

Ar ceann díobh sin is ea scéal a tháinig amach ar an 8ú Eanair, san India. Seo tír atá – de réir na scéalta sna nuachtáin – faoi smacht iomlán ag rialtas seicteach, deis-eiteach Narendra Modi, ach inar reáchtáladh an stailc ba mhó i stair an chine daonna le cúpla seachtaine anuas.

Bhí breis is 250 milliúin oibrithe, baill de ceardchumainn uile na tíre, amuigh ar na sráideanna agus iad ag agóid in aghaidh polasaithe déine agus dlíthe ciníocha rialtais Modi.

Tuairiscítear go minic sna Stáit Aontaithe faoi bhagairtí chogaidh agus fás na eite-dheise faoi rialtas Trump, ach tá rabharta radacach stailceanna mhúinteoirí ag tarlú le bliain nó dhó anuas.

Is iad gnáthbhaill na ceardchumainn múinteoireachta, a bhí toillteanach céimeanna níos radacaí a ghlacadh ná mar a bhí maorlathas láraithe a gceardchumann féin, atá ag déanamh dul chun cinn leis na stailceanna sin.

Ar an gcéad ceann acu sin, bhí stailc ollmhór múinteoirí West Virginia i bhFeabhra 2018. Mar chuid den ghníomh sin, dúnadh scoileanna i ngach ceann de 55 contae an stáit.

Cé gur ghlac ceannairí an cheardchumainn le tairiscint bhog an ghobharnóra, dhiúltaigh gnáthbhaill an cearchumainn leis. Lean siad leis an stailc mar thobstailc neamhdleathach go dtí gur ghéill rialtas an stáit dá n-éilimh uile.

Tar éis bhua na n-oibrithe i West Virginia, leathnaigh stailceanna na múinteoirí go Colorado, Kentucky, North Carolina, Arizona agus go gcathair Los Angeles i California. Baineadh arduithe tuarastail chomh mór le 20% amach.

Cé gur ceart eagla agus uafás a bheith orainn go léir faoi íomhánna de cumhacht nua na heite-dheise in áiteanna ar nós Charleston, níor cheart dúinn riamh dearmad a dhéanamh den chumhacht atá againn féin mar lucht oibre.

Léiriú soiléir dúinn ar an méid seo is ea stailceanna na múinteoirí. Dream il-eitneach, radacach den lucht oibre ag streachailt agus ag buachaint i dtroid fhíochmhar, agus uaireanta ag cur i gcoinne dlí, ar son éilimh leathna.

Ní bhaineann na gnímh seo le pá agus coinníollacha oibre amháin, ach leis an gcóras oideachas i gcoitinne agus cearta gach páiste oideachas d’ard-chaighdeán a fháil.

Is cúis iontais é, anuas air seo uilig, go bhfuil seo ag titim amach sna stáit dhearga, croílár na bPoblachtánach i ndeisceart agus in iarthar SAM.

Sa lá atá inniú ann, is gairmeacha amhail múinteoireachta agus, mar atá feicthe againn anseo in Éirinn, banaltrachta, atá lárnach sa streachailt aicmeach.

Earnálacha iad seo a bhaineann le hatáirgeadh seachas táirgiúlacht – an próiséas ina gcuirtear múineadh, cothú agus leigheas ar fhórsaí táirgiúla an gheilleagair ionas go gcoinneofaí an geilleagar sin sa tsiúil. Ina theannta sin, is suntasach go mbíonn níos mó mná ná fir ag obair sna hearnálacha seo.

Thairis aon ní, is earnálacha iad atá riachtanach don gheilleagar uile. Mura dtéann páistí ar scoil, bíonn ar a dtuismitheoirí fanacht sa bhaile chomh maith. Tá cumhacht nach beag ag baint lena leithéid de ghníomh.

Le droch-scéalta ar fud an domhain, is fiú dúinn cuimhneamh ar an gcumhacht atá againn le chéile. Na hoibrithe abú!

In ainneoin na ngealltanas atá tugtha ag rialtas Varadkar i dtaobh Bille Teanga a thabhairt isteach, is léir gur caint chun gaoithe atá sa mhéid sin anois go bhfuil olltoghcháin ar na mallaibh.  

Mhaígh an tAire Stáit Gaeltachta, Seán Kyne, go raibh sé intinn aige an dara céim a shárú i mí Eanáir i dtaobh an Bhille Teanga. Ach is cosúil go bhfuil tabhairt isteach an achta úd curtha ar athló arís mar gheall ar an toghchán seo, cé go raibh moill ocht mbliana air cheana féin.  

Ní hamháin é sin ach léirítear arís an fhaillí agus an naimhdeas glan ón státchóras don Ghaeilge sa chaoi is go bhfuil siad ag cur i gcoinne an achta seo.  

Mar shampla, dúirt an Taoiseach Leo Varadkar, agus é ag trácht ar cheann de na dualgaisí sa bhille, go mbeadh 20% d’fhostaíocht nua sa státseirbhís sainaithinte don Ghaeilge, “go mbeadh sé ‘cineál seafóideach’ duine a chur ó dhoras agus post a fhágáil folamh toisc gan aon Ghaeilge a bheith aige.”  

Tá sé soiléir go raibh an státchóras tar éis dul i bhfeidhm ar cheann an rialtais maidir le hiarmhairt an bhille úd.  Más rud é nach n-éiríonn leo an bille seo a scoir, déanfaidh siad a seacht ndícheall an bunús is mó de a bhaint is gur féidir. 

Tá Conradh na Gaeilge, Misneach agus eagraíochtaí Gaeilge eile le fada ag gníomhú lena leithéid de bhille teanga a thabhairt isteach, ní hamháin sa stát ó dheas ach sa stát ó thuaidh chomh maith.  

Cé go bhfuil gealltanas ann sa chómhmhargadh idir Sinn Féin, an DUP agus na páirtithe eile leis an bhféidearthacht go dtabharfaidh isteach Acht Gaeilge (a bhí geallta i gComhaontú Chill Rìmhinn chomh fada siar le 2006), beidh cath mór ann chun é seo a bhaint amach.

Tá sé soiléir le fada nach lucht cabhrach iad an rialtas ó dheas, go háirithe an státchóras, chuige seo ach oiread.

Caithfear brú leanúnach raidiciúil ón taobh amuigh den chóras, agus ón taobh istigh, a chur ar aon aos polaitiúil má theastaíonn uainn billí teanga stuama a bhaint amach.