Sa tsraith alt seo, rinneadh anailís ar ghnéithe áirithe den ghéarchéim corónach. Ina theannta sin, leagadh síos fís dhearfach den chineál sochaí atá de dhíth chun a leithéid de ghéarchéim a sheachaint arís sa todhchaí.

San alt deireanach seo, breathnófar ar an leigheas atá air seo uilig. Dar ndóigh, níl na freagraí uilig againn, ach is fiú aird a tharraingt ar ghné nó dhó a d’fhéadfadh feabhas a chur ar chúrsaí amach anseo.

Chun go dtiocfaidh muid slán ón tsáinn ina bhfuilimid, agus chun go bhfanfaidh muid slán, caithfear droim láimhe a thabhairt don chóras eacnamaíochta mar atá agus na sean-rialacha a ghabhann leis. 

Ba chóir do na hoibrithe seilbh a ghlacadh ar a gcuid láthair oibre, ach go háraithe na hoispidéil phríobháideacha. Níor chóir go mbeadh aon bhaint ag an mbrabús ná an t-ioncam leis an leibhéal cúraim a chuirtear ar fáil don phobal.

Caithfear polasaí uile-Éireann a chur i bhfeidhm agus cúl a thabhairt don críochdheighilt atá, arís is arís, ag déanamh dochair do shláinte mhuintir an oileáin. 

Ba chóir go bhfanfadh na scoileanna agus ollscoileanna dúnta fud fad an oileáin go dtí Meán Fómhair. Nuair a osclófar iad, caithfear an chomhréir idir na daltaí agus múinteoirí a laghdú go mór.

Chun freastal ar an riachtanas seo, beidh ardú as cuimse i dtaobh earcaíochta agus i dtaobh infheistíochta de dhíth, ar ndóigh.

Ba chóir líon na dtástálacha don víreais a leathnú go mór agus srianta níos déine a chur i bhfeidhm sna haerphoirt agus sna calafoirt.

Ag leibhéal an phobail, ní mór cloí le spiorad na meithle a chothaíodh ó thosaigh an ghéarchéim seo.

B’fhiú go mór do tuilleadh grúpaí pobail teacht le chéile chun cabhrú le cúrsaí glaineachta i mblocanna árasáin, chun freastail ar sheandaoine ó thaobh siopadóireachta de, agus chun eolas a scaipeadh mar gheall ar dhea-chleachtas agus caitheamh masc chun déileáil leis an víreais sa chaoi is go laghdaítear tionchar na ráige atá le teacht. 

Is léir ónár éispeáras go dtí seo gur orainn féin is fearr bheith ag brath chun cinntiú go dtiocfadh an oiread daoine is féidir slán ón ghéarchéim.

Tharla seo i go leor áiteanna cheana féin. Tháinig grúpaí pobail le chéile agus bhain roinnt dóibh leas as na meáin shóisialta le heagrú agus leis an mana “ar scáth a chéile a mhaireann na daoine” a chleachtadh.

Ar ndóigh, tá “comhar na gcomharsana” ina dhlúthchuid den chultúr Gaelach leis na blianta marbha.

Nuair a sháraíonn muid an ghéarchéim seo – agus sáróidh – ní féidir filleadh ar an seanchóras mar a bhí.

D’fhéadfadh an ghéarchéim seo cur ar shúile na ndaoine an géarghá atá le hathrú córais ó bhonn. Is fúinne atá sé na hargóintí ar a shon sin a chur chun cinn anois.

Buailimis an t-iarrann agus é te!

Tá creimeadh marthanach déanta ag dírialáil an tsaormhargaidh ar cearta na n-oibrithe leis na blianta fada anuas, agus íosphointe nua bainte amach ón uair ar tháinig an geilleagar poistíneachta – nó ‘gig economy’ – ar an bhfód.

Cuireann géarchéim an choróinvíris in iúl nach féidir neamhaird a dhéanamh ar an streachailt seo a thuilleadh.

Nuair a tháinig ardáin nua idirlíne chun cinn ag deireadh na 2000idí, gheall siad níos mó neamhspleáchais agus níos mó ceannais ar a saoil féin d’oibrithe, agus rogha níos leithne á thairiscint acu do thomhaltóirí ag an am céanna.

I ndáiríre, áfach, ní bhíonn ach éiginnteacht agus éidearfacht faoi bhláth.

Cé go bhfuil luach áifeálta $4.5 trilliún ar an ngeilleagar poistíneachta, tagann scéalta uafáis amach go leanúnach faoi oibrithe a bhíonn ag obair ar na hardáin seo gan cosaintí bunúsacha acu agus an taos leis an oigheann i gcónaí acu.

Tá léargas á thabhairt ag an pandéim coróinvíris ar go leor de na scéalta seo. 

Braitheann comhlachtaí ar nós Uber agus Deliveroo ar lucht mór oibrithe ar fud an domhain, ach de réir fholús dleathach san Aontas Eorpach, tá na comhlachtaí siúd scaoilte saor ó aon fhreagracht as a gcuid oibrithe.

Tá cearta bunúsacha bainte as oibrithe, iad fágtha gan laethanta saoire íoctha, saoire bhreoiteachta, cómhargáil, agus sochar sóisialta, toisc go bhfuil siad sainithe de réir an dlí mar shaoroibrithe ‘freelance’, oibrithe sealadacha, oibrithe ar chonarthaí nó mar hconraitheoirí neamhspleácha.

Tá leas bainte ag 10% ar a laghad de dhaonra oibre an AE as ardáin idirlíne chun seirbhísí a sholáthair.

Sin beagnach 23 milliúin oibrí, líon suntasach oibrithe atá easpa cearta, slándáil, agus cosaint sóisialta acu, líon atá ag méadú i gcónaí, agus ní foláir dúinn iad a chosaint.

Sa Fhrainc, ní shaothraíonn tiománaí de chuid Uber ar an mheán ach 36% de chostas an síbe.

Agus Uber ag déanamh brábúis ón obair atá faoi bhun acu, tá sé ag diúltú conarthaí oibre a thabhairt dá chuid tiománaí, agus freagracht a ghlacadh as ucht leasa na dtiománaithe.

Mar bharr ar an donas, tá na comhlachtaí seo i gcónaí ag teacht i dtír ar na billiúin euro ar son na n-oibrithe mar gheall ar lúba ar lár sa chóras cánach.

Tá oibrithe ar fud na hEorpa ag teacht le chéile i gcoinne an dúshaothraithe seo atá ag tochailt faoi chearta shaothair a saothraíodh go maith; dúshaothrú a fhágann oibrithe gan cosaint ar chruatan ó chúinse nach bhfuil neart ar bith acu orthu, mar dhuine aonair nó mar ghrúpa oibrí.

Seasamh glórach atá á ghlacadh acu in aghaidh obair neamhbhuan agus conarthaí uaireanta nialasacha – ‘zero-hour’ – a bhrúnn bochtanas ar ní fios cé mhéad teaghlaigh.

Le déanaí, ghlac mé páirt i ngníomhaíocht stailce ag ‘cistin dhorcha’ de chuid Deliveroo (tithe trádstórais a chuireann bialainn in áirithe chun bia le tabhairt leat a réiteach), agus d’éist mé le hábhair imní na n-oibrithe agus iad ag gníomhaíocht i gcoinne cineál nua sclábhaíochta, téarma a thugann siad féin air. 

“Níl sé ach bliain ó shin, bhíodh costas 5 euro ar síob, ach anois táimid síos ag 2 euro. Creideann siad gur féidir leo a rogha rud a dhéanamh linn toisc go bhfuil siad den tuairim nach n-eagraíonn tiománaí ina measc féin, ach níl an ceart acu,” a mhínigh Ahmed, agus é ag blocáil an slí isteach ar chistin i bPáras.

Tá oibrithe i mbun agóide i gcoinne na comhlachtaí seo sna cúirteanna. De réir breith cinniúnach níos luaithe sa mhí seo, thacaigh an cúirt is airde sa Fhrainc leis an gceart atá ag tiománaí Uber aitheantas a fháil dá stádas mar fhostaí.

Beidh impleachtaí ollmhóra ag an cinneadh seo don mhúnla ghnó atá ag Uber ar fud an AE.  

Thángthas ar bhreith den chineál céanna mar gheall ar stádas thiománaithe de chuid Deliveroo i Maidrid ag tús na bliana, ag cur le cinneadh cúirte san Iodáil roimhe sin arís.

Tugann sé seo go léir le fios go bhfuil an fuinneamh ag bailiú nirt i dtreo treoir AE atá ag teastáil go géar a ath-cháileoidh oibrithe ardáin mar fhostaí, más mian leo siúd, rud éigin a thabharfadh aitheantas dá gcearta agus dá gcosaint sóisialta go léir.

Ní leor ar chor ar bith dlí a eisíodh le gairid maidir le dálaí oibre intuartha, a bhí mar chuspóir aige déileáil le roinnt den éiginnteacht a airíonn oibrithe sa gheilleagair phoistíneachta.

Is léir ón ngéarchéim atá orainn faoi láthair nach bhfuil an dlí seo sásúil.

Tá na milliúin oibrithe poistíneachta tréigthe ag comhlachtaí le linn ráig an choróinvíris.

Tá gearán déanta ag oibrithe nach gcuireadh lámhainní, mascanna, nó glóthach ar fáil ar mhaithe lena sláinte agus a sábháilteacht agus iad ag déanamh a ndualgais.

Agus bearta coraintín ag teacht i bhfeidhm, fágadh níos mó fós gan aon ioncaim, mar sin tá siad i mbaol mainneachtain a dhéanamh ar íocaíochta cíos agus morgáiste, nó gan a bheith in ann billí a íoc.

Ní chlúdaíonn formhór na mbearta státchabhracha oibrithe poistíneachta ar chur ar bith, rud a chuireann an tarcaisne i mullach na héagóra ar fad.

Tá dearmad déanta orthu, ach fós oibríonn siad i dteagmháil leis an bpobal ar bhonn leanúnach, ag cur a bheo i gcontúirt i ndáiríre, agus an scéal mar atá faoi láthair.

Nochtann ráig an choróinvíris an éiginnteacht fostaíochta a bhraitheann na milliúin oibrithe sa gheilleagar poistíneachta ar fud an AE agus lasmuigh de.

Mar chéim láithreach, ní foláir don AE agus dá baill-stáit cúnamh airgid a shíneadh chucu le linn an am corrach seo, agus aitheantas agus cosaint dleathach a thabhairt dá gcuid cearta mar ábhair práinneach, rud atá thar am againn le déanamh.

Tá buíochas tábhachtach, ach tá dínit agus cearta riachtanach. 

Is Feisire de Pharlaimint na hEorpa (FPE) í Leïla Chaibi (France Insoumise) leis an ngrúpa GUE/NGL (an Grúpa Cónasctha den Chlé Aontaithe Eorpach agus den Chlé Ghlas Nordach).

[Aistrithe go Gaeilge ag Eoghan Finn, cúntóir polaitiúil faoi oiliúint ag GUE/NGL as Gaillimh]

Sa tsraith alt seo, rinneadh anailís ar ghnéithe áirithe den ghéarchéim corónach. Ina theannta sin, leagadh síos fís dhearfach den chineál sochaí atá de dhíth chun a leithéid de ghéarchéim a sheachaint arís sa todhchaí.

An babhta seo, breathnófar go tapa ar nádúr an stát nualiobrálaigh, rud atá tar éis an ghéarchéim a dhéanamh i bhfad níos measa, mar a mhínigh muid sna hailt eile.

Tugtar an “nualiobrálachas” ar an tréimhse reatha den chaipitleachas, tréimhse a thosaigh sna 70idí mar réiteach ar an ngéarchéim “stagflation” a bhí ann ag an am sin. 

De réir theoiric an nualiobrálachais, níor chóir don stát a ladar a chur isteach sa margadh ach amháin chun tacú leis na caipitlithe – chun tarrtháíl a dhéanamh ar bhancanna, mar shampla. 

Níor chóir baint mhór a bheith aige le polasaithe sóisialta eile – tithíocht, sláinte, oideachas, srl. Ar an drochuair, tá Éire an lae inniu ar cheann de na tíorta is nualiobrálaigh ar domhan, agus ní híonadh é, mar sin, nach raibh an stát sásta seirbhísí sóisialta a mhaoiniú go ceart go dtí seo. 

Ach anois, agus géarchéim i bhfad níos measa ná 2008 ag bagairt orainn, tá athrú port orthu, áfach.

Cé go bhfuil Varadkar agus an stát tar éis íocaíocht leasa sóisialaí a gheallúint ar feadh tréimhse dóibh siúd a chaill a bpost, ní leor an méid é, €350 do go leor daoine. Lena hais sin, táthar siúd atá fós ar ráta de €203. Ba chóir go mbeadh gach éinne ar an ráta ard.

Tá líon na ndaoine atá anois ag plé na féidearthachtaí a bhaineann le tuarastal uilíoch bunúsach méadaithe go mór de bharr na géarchéime seo.

Sa chomhthéacs níos leithne, tá an ghéarchéim tar éis a léiriú cé chomh treallach agus atá an córas eacnamaíoch nualiobrálach. Is é sin le rá nach féidir leis an gcóras croitheadh mar seo a sheasamh gan dul go tóin poill.

Fiú roimh an ngéarchéim seo bhí cúlú eacnamaíoch ar na bacáin cheana féin, agus leithéidí an IMF fiú ag rá le cúpla bliain anuas go raibh baol mór ar an ngeilleagar domhanda.

Níl ann ach gur chuir an galar seo luas faoi rud a bhí ag teacht luath nó mall ar aon nós.

Rud eile ná go léiríonn an ghéarchéim tábhacht an ghnáthoibrithe. Ní hiad na baincéirí ná lucht bainistíochta na gcistí fálaithe [hedge funds] atá riachtanach don sochaí, ach na banaltraí, dochtúirí, póirtéirí, tiomáinithe seachadta, múinteoirí, agus iad siúd a líonann na seilfeanna sna hollmharagaí.

Léirigh an ghéarchéim gur bréaga a bhí i síoráitimh na heite deise nach raibh go leor airgid againn do na seirbhísí sláinte, nach bhféadfaí reo cíosanna a chur i bhfeidhm, nó nach raibh sé indéanta teorann a chur ar taisteal eitleáin. 

Nach trua gur thóg sé chomh fada seo, agus géarchéim chomh tromchúiseach seo, chun na bunpholasaithe ciallmhara seo a chur i bhfeidhm? 

Sa tsraith alt seo, déanfar anailís ar ghnéithe áirithe den ghéarchéim chorónach. Ina theannta sin, leagfar síos fís dhearfach den cineáil sochaí atá de dhíth chun a leithéid de ghéarchéim a sheachaint arís sa todhchaí.

An babhta seo, breathnófar ar cheist na haicme. Cé acu is mó a bheas thíos leis na víreais seo? 

Bíodh is nach ndéanann an víreas corónach idirdhealú ar bhonn aicmeach, is an chosmhuintir a bheas thíos leis i ndeireadh na dála – ach go háirithe iad siúd atá amuigh ar a bpinsean agus ar bheagán phá.

Cheana féin, tá tuairiscí go bhfuil lucht an racmhais, an 1%, ag eitilt leo chuig a n-árais iarghúlta nó ag dul i bhfolach ina mbuncair faoi thalamh. Tá stocannaí bídh acu a mhairfeadh na blianta agus, lena hais sin, a gcuid dochtúirí leighis pearsanta féin acu.

Is na daoine is boichte a bheidh buailte go dona. De ghnáth is iadsan a chónaíonn agus a mbíonn ag taisteal ar an gcóras iompar poiblí i ngaireacht dá chéile.

Ní bheidh siad in ann an scaradh sóisialta caoi a dhéanamh mar gheall go mbíonn orthu cónaí a dhéanamh i dtithe le deichniúr eile, in óstáin mar lóistín éigeandála, nó iad ag fáil codladh na hoíche i mbrúanna.

Anuas air sin, is na hoibrithe is boichte a bheidh thíos leis agus gan cearta pá tinnis nó airgead curtha i dtaisce acu. 

Tá scéalta tagtha chun cinn le roinnt seachtainí anuas maidir le tiarnaí talún nach bhfuil sásta cíosanna a chuir ar athló nó, níos measa, ag déanamh díbirt ar dhaoine.

Tá ar na daoine is boichte an córas iompar poiblí a úsáid, an dól a bhailiú, nó dul chuig an mbanc chun billí a íoc agus airgead a lóisteáil. Cuirfear iad siúd i mbaol go mór.

Caithfear éileamh a dhéanamh go ndéanfar aon íocaíocht leasa sóisialaí i rith na géarchéime seo díreach isteach i gcuntas baince iad siúd atá thíos leis. 

Ar ndóigh tá i bhfad níos mó daoine dífhostaithe anois ó scaoill roinnt comhlachtaí lena gcuid oibrithe. Tá sé beartaithe ag rialtas na Sé Chontae Fichead íocaíocht speisialta €350 sa tseachtain a thabhairt do dhaoine a chaill a gcuid postanna de bharr an víreais. 

Admháil is ea an méid sin nach leor an €203 a thugtar do dhaoine a bhí dífhostaithe roimhe seo. Pionós a bhí agus atá sa mhéid suarach sin, pionós gearrtha ar ghnathdhaoine ag rialtas ar cúis tarcaisne dóibh cosmhuintir na tíre seo.

Mar a dúirt Varadkar féin le linn an toghcháin, ní ar ár son atá a rialtas, ach ar son na ‘meánaicme’ atá ag saothrú €35,000-50,000 sa bhliain, dar leis. Na daoine ‘a éiríonn go luath ar maidin’. 

Níor chóir dúinn glacadh leis an míchothromaíocht seo. Tá sé seafóideach go bhfaighfidh an té a chaill a phost i Mí Feabhra beagnach €150 níos lú ná an té a chailleann a phost inniu. Ní mór dúinn cothromaíocht pá a éileamh do gach duine. 

Maidir leis na comhlachtaí sin a thréig a gcuid oibrithe, is beag is féidir linn a dhéanamh le linn na géarchéime. Ach nuair a fhosclaítear na gnóthaí sin a gcuid doirse arís, is cóir dúinn an dóigh ar thréig siad a gcuid fostaithe a chuimhniú agus a mheabhrú dóibh gach seans a bhfaigheann muid. 

Ná tacaimis leo siúd nár thacaigh linne. 

Ná glacaimis le saint shuarach lucht an chaipitil arís go deo!

Sa tsraith alt seo breathnófar ar impleachtaí na géarchéime corónaí. An uair seo caithfear súil ar Ghaeltacht Thír Chonaill.

Le blianta anuas, tá muid ag caint anseo i nGaeltacht Dhún na nGall faoin dochar atá déanta don cheantar seo ó thit an tóin as an gheilleagar i 2008.

Ó shin, druideadh óstáin, cailleadh jabanna, d’imigh comhlachtaí amach as an Eastát Gnó ar an Screabán, chaill muid cúig oifig poist agus dhruid an AIB an chraobh a bhíodh acu i nGaoth Dobhair.

Anois tá géarchéim an choróinvíris againn agus níl a fhios againn cé hiad na himpleachtaí a bheas aige sin ar shaol an cheantair seo.

Ach thug Banc na hÉireann leideadh dúinn ar an chineál rud atá romhainn mar phobal.

Cúpla lá i ndiaidh do dhaoine toiseacht ar an scaradh sóisialta, d’fhógair siad go raibh siad ag druid cúig chraobh bheag i gContae Dhún na nGall, craobh an Bhun Bhig ina measc.

Ar ndóigh, dúirt siad gur rud sealadach a bhí ann ach is beag duine sa cheantar seo a chreidfeadh iad. Mar níl an dara rogha acu. Is tionscnamh caipitileach é Banc na hÉireann agus ní thuigeann siad ach an rud amháin – brabach.

Mar sin de, má fheiceann siad go bhfuil siad ag déanamh níos mó airgid de thairbhe go bhfuil craobhacha beaga tuaithe druidte, cén fáth go bhfosclódh siad arís iad nuair atá an ghéarchéim seo thart?

Beidh sé mar an gcéanna ar fud na tíre. Bainfidh na caipitiligh úsáid as achan chleas le brabach a gcomhlachtaí a mhéadú agus tiocfaidh an stát lena dtarrtháil má tá siad i bponc.

Tabharfar reachtaíocht éigeandála isteach leis an córas a chosaint agus titfidh sé orainne seasamh ina éadan.

De réir mar a théann an ghéarchéim seo ar aghaidh, beidh cur i gcéill an stáit níos soiléire.

Tá cuid de feicthe againn cheana féin. Polaiteoirí ag moladh oibreannaí sa tseirbhís sláinte nuair a dhiúltaigh siad pá ceart a thabhairt daofa roimhe seo. Dualgaisí troma ag titim ar oibreannaí siopa nach bhfuil fiú conradh ceart oibre acu. Éiríonn liosta na fimíneachta níos faide in aghaidh an lae.

Tá sé soiléir anois do achan duine nach bhfuil an córas caipitileach ábalta réiteach a fháil ar an ghéarchéim seo mar ní thuigeann siad an tábhacht atá le pobal láidir, buan, inmharthana.

Ach tuigeann muidne.

Cha dtig linn pilleadh ar an dóigh a bhí rudaí.

Tá domhan úr le tógáil againn.

Sa tsraith alt seo, déanfar anailís ar ghnéithe áirithe den ghéarchéim chorónach. Ina theannta sin, leagfar síos fís dhearfach den cineáil sochaí atá de dhíth chun a leithéid de ghéarchéim a sheachaint arís sa todhchaí.

An babhta seo, breathnófar go sciobtha ar cheist na héiceolaíochta.

Tá meon cúngaigeanta náisiúnaíoch tar éis forbairt in áiteanna ar nós an Bhraisíl faoi Bholsonaro agus Meiriceá faoi Trump ar cheist an víreais. Tá seo suarach, nuair a smaoinítear gur phaindéim dhomhanda é seo agus beagnach gach tír buailte leis.

Beidh comhordnú idirnáisiúnta de dhíth chun é a throid. Ní haon ionadh gurb iad na stáit céanna a bhí ag séanadh gurb ann don víreas corónach na stáit céanna a shéanann na fíricí maidir leis an téamh domhanda.

Paindéim é seo a d’eascair as an mbrú a chuireann an chine daonna ar an éiceolaíocht mar aon le droch-chleachtais na “margaí fliucha”.

I ndiaidh do ráigeacha ar nós SEIF, SARS, MERS, agus Ebola, bhí saineolaithe ag tuar go dtiocfadh pandéim mhór eile sula i bhfad. Beidh athmhacnamh dian le déanamh ar an gcaidreamh idir daoine, ainmhí agus an córas éiceolaíochta i ndiaidh na géarchéime seo.

Eascraíonn go leor de na víreais nua seo ón dífhoraoisiú agus scriosadh gnáthóigí nádúrtha, mar aon leis an uirbiú. Brúitear daoine ar mhulach a chéile i gcathracha agus iad ag maireachtáil go cóngarach le speicis nach bhfuil taithí acu leo.

Ar ndóigh, ceist eacnamaíoch is ea í seo fosta. Ní hiad na daoine saibhre a mbrúitear isteach i slumaí ná sna plódtithe.

Tá, agus beidh, víreais nua ag teacht ar an bhfód nó tá víreais nach bhfuil imdhíonacht ag daoine dóibh ag scaipeadh ó ainmhithe.

Go deimhin, is é an brú mór ón gcóras caipitleach ar an gcóras éiceolaíoch atá ina phríomhchúis le cothú, agus ag scaipeadh, na víreas seo.

Sa tsraith alt seo, déanfar anailís ar ghnéithe áirithe den ghéarchéim chorónach. Ina theannta sin, leagfar síos fís dhearfach den cineáil sochaí atá de dhíth chun a leithéid de ghéarchéim a sheachaint arís sa todhchaí.

An babhta seo, breathnófar ar na Sé Chontae.

Má chuirtear an méid atá déanta ag Varadkar ó dheas i gcomórtas leis an méid atá déanta ag Boris Johnson tá sé fíor le rá go bhfuil an Tóraí Éireannach chun cinn. Ach an bua é sin i ndáiríre nuair a bhí Johnson sásta polasaí cinedhíothach a chur i bhfeidhm tríd an “imdhíonacht tréada”?

Ardaíonn sé seo ceist eile, dar ndóigh; ceist na críochdheighilte. Ar oileán mar Éire, agus an teorainn mar atá, tá sé go hiomlán craiceáilte dhá pholasaí éagsúla a bheith i bhfeidhm chun dul i ngleic leis an ráig seo.

Le beagnach seachtain bhí páistí sna Sé Chontae ag freastal ar scoil, fad is a bhí ordú tughta sna Fiche Sé Chontae gach institiúid oideachais fanacht dúnta.

Tá na hAontachtóirí, mar is gnách leo, ag cruthú scéal seicteach as an ngéarchéim seo. Ar eagla go mbeadh polasaithe ciallmhara i bhfeidhm sa dá stát, is é sin le rá sa tír ina iomláine, tá an DUP ag cloí le polasaithe craiceáilte Johnson. 

Ní chaithfear leo go cineálta sna leabhair staire a scríobhfar amach anseo.

Dar ndóigh, níl spéis ag Tóraithe Shasana ach ina dtír agus ina n-uasaicme féin. Tá seo á chur ar shúile daoine sna Sé Chontae, gnáth Phrotastúnaigh ina measc, faoi láthair. 

D’fhéadfadh impleachtaí a bheith aige seo don Ríocht Aontaithe sa todhchaí.

Tá an phaindéim dhomhanda is tromchúisí le breis is céad bliain buailte orainn. Níl ráig víreasach mar an víreas corónach feicthe againn le fada an lá. Scaip an Fliú Spáinneach fud fad na cruinne i 1918-1919 agus meastar gur mharaigh sé thart ar 100 milliún duine.

Dar ndóigh, tá cúrsaí leighis agus eolaíochta imithe i bhfeabhas go mór ó shin. Ach an bhfuil stáit an domhain, an dá stát in Éirinn ina measc, in ann déileáil leis an ráig chorónach seo?

Tá an tSín ag dul in adharca le COVID-19 le roinnt míonna anuas. Tá an Iodáil buailte go dona ó thús Mí an Mhárta agus an scéal ag éirí níos measa lá i ndiaidh lae.

Níl cúrsaí ach ag dul in olcas in Éirinn i láthair na huaire. Níl cuma mhaith ar chúrsaí mar atá agus drochthuar ar a bhfuil i ndán dúinn mar phobal. Ní fiú an fhírinne shearbh a cheilt.

Sa tsraith alt seo, déanfar anailís ar ghnéithe áirithe den ghéarchéim corónach. Ina theannta sin, leagfar síos fís dearfach den cineáil sochaí atá de dhíth chun a leithéid de ghéarchéim a sheachaint arís sa todhchaí.

An babhta seo, breathnófar ar na Sé Chontae Fichead.

Tá an córas sláinte sna Sé Chontae Fichead in Éirinn ina bpraiseach cheana féin. I ndiaidh blianta de pholasaithe na déine, tá ganntanas banaltraí, dochtúirí agus lucht cúram leighis phroifisiúnta trí chéile.

Cailleadh deis iontach san Eoraip i gcoitinne dul i ngleic leis an ráig sular scaipeadh é go forleathan. In Éirinn, d’fhéadfadh rialtas an Sé Chontae Fhichid eitiltí ón Iodáil agus an Mór Roinn a chosc. 

Ina áit sin, ligeadh do dhaoine a bhí ag teacht ó na réigiúin ba mhó buailte ag an víreas bogadh go saor fud fad an stáit, gan iad a chur ar coraintín.

Nuair a tharla féile Cheltenham chuaigh na mílte Éireannach trasna go Sasana. Bhí saineolaithe agus dochtúirí leighis ag impí ar an rialtas gan ligint dóibh teacht ar ais gan beartas slándála a chur i bhfeidhm. Ní dhearnadh tada.

Cén fáth ar fheidhmigh an rialtas sa chaoi seo? I mbeagán focal, an t-airgead ba chúis leis. D’fheidhmigh Varadkar, Coveney agus Harris go mall mar nach raibh siad sásta aghaidh a thabhairt ar lucht an rachmais. 

Bhí buairt orthu cur as do leithéidí Michael O’Leary agus Ryanair.

Bhain an smaointeoireacht chéanna leis an bhfógra fíormhall acu go ndúnfaí tithe tábhairne agus bialanna. Tugadh tús áite don gheilleagar agus fágadh sláinte an phobail in áit na leathphingine.

Tá Varadkar anois á mholadh de bharr óráide a thug sé – óráid inar chur sé athleagan ar ráiteas a rinne Winston Churchill. 

Fós féin tá Varadkar ag moilleadóireacht. Tá páirtithe den eite chlé ag éileamh go ndúnfaí gach rud, seachtas na seirbhísí riachtanach, síos. 

Tá an rialtas ag diúltú seo a dhéanamh de bharr an chostais airgid. Cuimhnigh nár chuireadh Lá ‘le Phádraig ar ceal go dtí gur tháinig brú ollmhór ón bpobal.

Tá Varadkar anois ar chúl Boris Johnson fiú ó thaobh na srianta atá i bhfeidhm sna Sé Chontae Fichead. Tá na mílte oibrithe, fir go príomha, fós ag obair ar láithreacha tógála, mar shampla. Ní seirbhís riachtanach é sin, is léir.

Beidh costas daor ó thaobh líon iad siúd a bheas básaithe i gceann seachtaine nó coicíse mura ndéantar srianta níos déine a chur i bhfeidhm agus má leanann daoine ag bailiú ina sluaite i bpáirceanna agus ar an trá.

Is fiú go mór don phobal brú a chur trí r-phoist a sheoladh chuig na teachtaí dála agus a bheith gníomhach ar na meáin shóisialta chun iallach a chur ar Varadkar agus an rialtas gluaiseacht níos sciobtha.

Tá borradh tagtha faoin gceardchummanachas agus an ghníomhaíocht ar champais ollscoile na tíre le roinnt míonna anuas. Tá géarghá lena leithéid i ndáiríre, óir tá slad déanta ar an maoiniú atá curtha ar fáil do lucht teagaisc ollscoile agus mic léinn ó tharla an ghéarchéim eacnamaíochta i 2008.

Tá roinnt mhaith ceisteanna ag dó na geirbe. Ó thaobh na teagascóirí de, lucht taighde dochtúireachta ina measc, tá cúrsaí pá agus coinníolacha oibre go hainnis ar fad. Maraon leis na múinteoirí bunscoile agus iarbhunscoile tá éagothromaíocht pá ann ó 2011.

Tá duine ar bith a earcaíodh i ndiaidh 2011 ar phá i bhfad níos ísle ná iad siúd a bhí ann roimhe. Go bunúsach, is iad an t-aos óg atá síos leis. Agus, mar is eol dúinn, tá cúsaí tithíochta agus go leor eile ina dheacreacht cheana. Meascán marfach is ea an pá íseal agus an chíos ard.

Anuas air seo uilig, tá go leor éiginteachta ó thaobh na gconarthaí de. Cuirtear go leor de na teagascóirí óga ar chonarthaí ar théarma seasta, agus ní bhíonn siad in ann pleanáil ó thaobh cúrsaí tithíochta nó saoil de dá bharr.

Tá cúrsaí tithíochta ina chnámh spairne do na mic léinn chomh maith. Tá mic léinn in ollscoileanna i mBaile Átha Cliath, Corcaigh, Gaillimh agus áiteanna eile nach iad tar éis éirí amach i gcoinne ardaithe cíosa ar lóistín ollscoile.

Shílfeá, mar sin, go mbeadh easpa maoiniú ón rialtas ag cruthú deacreachtaí do na hollscoileanna. Bheadh an ceart agat. Tá cúrsaí imithe in olcas le tamaill agus na ceardchumainn ag lorg infheistíocht mhór don earnáil tríú leibhéal i gcónaí. 

Ach, níos measa fós, bíonn ollscoileanna áirithe ag caitheamh airgid ar bhaoth-thograí. Cur i gcás UCD, áit ar chaith an t-Uachtarán, Andrew Deeks, na milliúin euro ar “chlub alumni” agus ar athchóiriú a dhéanamh ar a oifig féin fad agus atá mic léinn á dhíbirt ón oideachas ar an tríú léibheál de bharr na heaspa títhíochta.

Tá mic léinn agus teagascóirí bréan den chineál éagothromaíochta seo agus tá siad ag seasamh an fhóid ina coinne. Tá grúpaí feachtais, ceardchumainn agus aontais na mac léinn i ngach cearn den tír tar éis agóidí bríomhara agus forghabhálacha a chur ar bun le tamall anuas. 

Ardú pá do na teagascóirí agus deireadh leis na hardaithe cíosa do na mic léinn atá mar éilimh ag an ngluaiseacht nua seo.

Ar an bhformhór, níl lucht ceannasaíochta na hollscoileanna ag éisteacht leis na héilimh ó dhream ar bith. Mar sin féin, is léir go bhfuil tuiscint ann i measc lucht na feachtasaíochta gur troid níos fada a bheas i gceist. 

Is cath é seo a mbeidh impleachtaí fadtéarmacha aige ar saol na hollscoile amach anseo. Caithfear é a bhuachaint.

Tá feachtas ar bun i nGaillimh faoi láthair le stop a chur le hordú díbeartha atá le teacht do bheirt fhear atá ina gcónaí in ionad soláthar díreach sa chathair le 3 bliana anuas. 

Roimhe sin chuala muid faoin gclann i gCorcaigh a raibh leis an ordú céanna a fháil ach i ndiaidh feachtais mhóir d’éirigh leo stádas cead fanachta a fháil. Níl ansin ach sampla fíorbheag de na daoine atá ag fáil ordaithe díbeartha. Tá 39 ionad soláthar díreach in Éirinn anois. 

Tá an-chuid eile ag fáil na n-ordaithe céanna ach bíonn faitíos orthu scéal mór a dhéanamh as. Ní fheictear dóibh go bhfuil aon bealach thart air agus fágann siad go ciúin agus go hiondúil faoi dhorchadas na hoíche – an t-am a thagann na húdaráis le hiad a dhíbirt as an tír. 

Ag tús Mhí Feabhra d’fhógair an eagraíocht MASI (Movement of Asylum Seekers in Ireland), atá ag obair le teifigh in Éirinn, gur chuala siad faoi bhean ón bPacastáin atá le hordú díbeartha a fháil. Tá an bhean i ndiaidh seacht mbliana a chaitheamh in ionad soláthar díreach. 

Tá na daoine seo i ndiaidh maireachtáil in ionaid olc le coinníollacha uafásacha ar feadh na mblianta agus, go tobann, caithfidh siad an tír a fhágáil. 

Tagann siad go hÉirinn ag lorg saoil níos fearr. Ní hamháin nach bhfaigheann siad sin sna hionaid seo, ach bíonn orthu fanacht ar feadh blianta sula bhfaigheann siad amach an mbeidh cead acu fanacht nó nach mbeidh. 

Ní thagann daoine go tír nua mar theifeach le ham a chaitheamh i ndrochchoinníollacha toisc go bhfuil rogha eile acu. Bíonn orthu ’chuile rud atá ar eolas acu a fhágáil ina ndiaidh; teaghlaigh, páistí, cairde agus eile.

Tá eagraíochtaí cosúil le MASI agus Comhairle Dídeanaithe na hÉireann ann le tacú leis na teifigh i mbealach ginearálta. I nGaillimh tacaíonn an eagraíocht GARN (Líonra Frith-Chiníoch na Gaillimhe) leo agus tá feachtas ar bun le deireadh a chur leis an gcóras soláthar díreach sa stát ina iomláine. Tá tuilleadh eolais faoi sin ar an leathanach Facebook Say No to Direct Provision Ireland.

Tá na heagraíochtaí seo ag déanamh sárobair, ach ní leor é! Taispeánann cás an teaghlaigh i gCorcaigh go bhfuil gá le tacaíocht an phobail le cinnte a dhéanamh de go gcuirtear stop le hordaithe díbeartha. 

Is léir ón scéal sin gur chuir an phoiblíocht brú ar an aire rialtais agus gurb é sin an fáth, nó ceann acu, gur bheartaigh sé cead fanachta a thabhairt don teaghlach seisir sin, ceathrar mac agus beirt thuismitheoirí.

Poiblíocht an rud is mó atá ag teastáil ó Theo agus ó Mdu i nGaillimh faoi láthair, poiblíocht agus brú a chur ar na hairí rialtais – nuair a thagann siad i gcumhacht. Caithfimid cinnte a dhéanamh de nach mbeidh muid ag rá amach anseo gurb iad na hionaid soláthar díreach Neachtlanna Maighdilíneacha na linne seo.